Sapanlar hemen hemen her ağır işte devamlı olarak kullanıldıkları için mutlaka bakımları ve periyodik kontrolleri yapılmalıdır. Sapan ağır yüklerin kaldırılmasında kullanılan bir ekipmandır. Çelik bir malzemeden üretilen sapan zincir ve kanca arasında bulunan ekipmandır.

Periyodik kontrol yapılan yük kaldırma sapan ekipmanı iş kazalarının önüne geçer. Son yıllarda dikkat edilen bu husus önceki yıllarda pek dikkate alınmıyordu. Bu nedenle kazalar sıkça yaşanabiliyordu. Kaldırma ve iletme ekipmanlarında periyodik kontrol ve denetim artık yasal bir zorunluluktur. Yönetmeliğe uymayan ve kontrollerini yaptırmayan firmalar ise ağır cezalar ile karşılaşa bilmektedirler. Her hangi bir kazaya veya cezaya maruz kalmak istemeyen firmalar mutlaka kontrollerini onaylanmış kuruluşlara yaptırmalıdır.

Yük kaldırma ekipmanı olan sapan kontrolleri “İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” ne tabiidir. Bu yönetmelikte belirtilen standartlara ve kriterlere göre sapan muayenesi yapılmalıdır.

İş ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

İş yerinde iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari şartları belirlemektir. 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren tüm iş yerlerini kapsar.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 ve 31 inci maddeleri ile 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 ve 12 nci maddelerine dayanılarak ve 3/10/2009 tarihli ve 2009/104/EC sayılı Avrupa Birliği Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.

Kaldırma ve iletme ekipmanları

2.2.1. Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletme ekipmanları, beyan edilen yükün en az 1,25 katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olur ve bunların bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenleri bulunur.

2.2.2. Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrolleri, makine mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Söz konusu periyodik kontrollerde tahribatsız
muayene yöntemlerinin kullanılması durumunda, bu yöntemler sadece  TS EN ISO 9712 standartına göre eğitim almış mühendisler, teknik öğretmenler, teknikerler veya yüksek teknikerler tarafından uygulanabilir.

2.2.3. Madde 2.2.1.’de belirtilen kriterler saklı kalmak kaydı ile bir kısım kaldırma ve iletme ekipmanının periyodik kontrol kriterleri ve kontrol süreleri Tablo: 2’de belirtilmiştir.